Patrick Gilet
pgilet@erap-gsob.brussels
Tel : 02/213.60.45

INLEIDING

Overheidsopdrachten zijn niet weg te denken uit de openbare besturen. Ze maken deel uit van de dagelijkse realiteit. Bepaalde ambtenaren hoeven echter niet alle regels inzake overheidsopdrachten te kennen, aangezien zij alleen te maken krijgen met de zogeheten overheidsopdrachten "van beperkte waarde", waarop een groot deel van de regelgeving (standaard) niet van toepassing is. Daarom willen wij, naast de in de vorige paragraaf genoemde algemene opleiding, aan deze doelgroep een afzonderlijke module aanbieden die is toegespitst op opdrachten van beperkte waarde en die focust op de kennis die nodig is wanneer men enkel dergelijke opdrachten behandelt.

 

INHOUD

1) De deelnemer in staat stellen de OOBW-procedure te plaatsen binnen de globale regelgevingscontext : 

• Herhaling van de praktische definitie van een overheidsopdracht 
• Herhaling van de verschillende soorten bestaande opdrachten (werken, leveringen en diensten) 
• Herhaling van de verschillende partijen die bij een overheidsopdracht betrokken zijn (de opdrachtgever, de ondernemer, de inschrijver, de kandidaat, de opdrachtnemer, enz.) 
• De verschillende gunningsprocedures waarin is voorzien in de reglementen en hun categorieën (één fase/twee fasen, met/zonder onderhandelingen, voorwaardelijk/onvoorwaardelijk, met/zonder bekendmaking van de opdracht) 
• De OOBW-procedure is een voorwaardelijke procedure, zonder bekendmaking van de opdracht

2) De deelnemer in staat stellen de artikelen van het reglement te herkennen die van toepassing zijn op de OOBW-procedure, en tegelijk zijn aandacht vestigen op het feit dat de OOBW-procedure, hoewel formeel weinig genormeerd, nog steeds aan beperkingen onderworpen is : 

• Herhaling van de structuur van de reglementering: de 2 wetten, de 3 KB's 
• Herkennen van artikelen die van toepassing zijn bij OOBW-procedures 
• Focus op de algemene principes (transparantie, gelijkheid, evenredigheid, enz.) en de 'onvermoede' implicaties die deze kunnen hebben

3) De deelnemers in staat stellen de enige voorwaarde waaronder het gebruik van de OOBW-procedure is toegestaan, concreet uit te voeren : 

• Gedetailleerde analyse van de voorwaarde: het gaat om een btw-bedrag voor het geraamde bedrag van de opdracht en niet om de goed te keuren uitgaven concrete presentatie van de implicaties van deze nuance (met name overschrijding bij de uitvoering) 
• Hoe de geraamde waarde van een opdracht te bepalen: een praktische uiteenzetting van de toepasselijke regels 
• De kwestie van de salamitactiek (uitsplitsing): waarover gaat het? Wanneer is er sprake van een salamitactiek? 

4) De deelnemer in staat stellen te begrijpen hoe hij prospectie moet voeren in de context van een OOBW : 

• Herhaling: waaruit bestaat een prospectie, wat zijn de voordelen ervan 
• Herhaling van het feit dat prospectie kan worden toegepast op alle procedures 
• Overzicht van de regels van toepassing op de prospectie in het kader van OOBW's - In essentie: praktische implicaties van het gelijkheidsbeginsel 

5) De deelnemer in staat stellen de fundamentele verschillen te begrijpen tussen enerzijds de gunning en uitvoering van een overheidsopdracht in het kader van de OOBW-procedure enerzijds en anderzijds in het kader van een andere procedure, teneinde de problematiek aan te snijden die als leidraad moet dienen voor de uiteenzetting op de tweede dag : 

• Wat betreft de gunning, is het indienen van een offerte niet verplicht, het is mogelijk om te werken via raadpleging 
• Wat betreft de uitvoering, is het KB niet vanaf het begin van toepassing 

6) De deelnemer in staat stellen te begrijpen hoe een OOBW kan worden gegund via eenvoudige raadpleging, tot aan de beslissing

• Wie moet worden geraadpleegd? Hoeveel ondernemers zijn geraadpleegd? 
• Hoe raadplegen? 
• Hoe onderhandelen? 
• De door de regelgeving opgelegde eis tot proefperiode 

7) De deelnemer in staat stellen te begrijpen hoe een OOBW kan worden gegund via een uitnodiging om een offerte in te dienen, tot aan de beslissing 

• Wie uitnodigen om een offerte in te dienen? Hoeveel ondernemers uitnodigen om een offerte in te dienen? 
• Beschrijving van de beperkingen die van toepassing zijn op de inhoud van de offertes en de manier waarop ze worden geselecteerd: de implicaties van de belangrijkste principes 
• Uiteenzetting over de noodzaak van een bestek en over de regelgeving die op een bestek van toepassing is: de implicaties van de algemene beginselen (met name het patere legem-beginsel) bij het opstellen en uitvoeren van het bestek 
• Wat kan er allemaal in een bestek staan en wat is aanbevolen om erin op te nemen? 
• Hoe onderhandelen? 

8) Doelstelling: de deelnemer in staat stellen de beperkingen te begrijpen die van toepassing zijn op de beslissingsvorming aan het einde van de procedure 

• De verplichting om een gemotiveerde beslissing op te stellen: de verplichtingen van de reglementering inzake overheidsopdrachten en het algemeen bestuursrecht (wet van 29 juli 1991, wet op het gebruik van de talen)

• De inhoud van de beslissing: de implicaties van de hierboven genoemde algemene beginselen en normen

• De kennisgeving van de beslissing: overzicht van de toepasselijke regels

• Ter herinnering: verschillen wanneer de aanbesteder geen 'overheid' is in de zin van de gecoördineerde wetten op de Raad van State

9) De deelnemer in staat stellen de regelgeving te begrijpen die van toepassing is op de uitvoering van een OOBW : 

• Uiteenzetting over de regels van aanvullend recht die van toepassing zijn indien in niets werd voorzien 
• Uiteenzetting over de noodzaak om te voorzien in regels 
• Wat wordt aanbevolen qua voorzieningen? Mogelijkheid om het KB Uitvoering van toepassing te maken 
• Is de aanbesteder volledig vrij om de regels te bepalen? De kwestie van de duur van de opdracht, de kwestie van wijzigingen tijdens de looptijd van de opdracht, de kwestie van onbillijke bedingen.
• De geschillen over de uitvoering

De algemene doelstelling van de opleiding bestaat erin om geïnteresseerde/betrokken ambtenaren de mogelijkheid te bieden kennis te maken met de grote lijnen van de werking van overheidsopdrachten (van beperkte waarde) en met de principes en regels die van toepassing zijn om zelf te kunnen deelnemen aan een of meer fasen van de "levenscyclus" van een overheidsopdracht. Deze doelstelling kan worden opgesplitst in verschillende subdoelstellingen:

• De principes van de wetgeving op overheidsopdrachten begrijpen en kunnen toepassen
• Op de hoogte zijn van de bevoegde actoren, het besluitvormingscircuit en de uitoefening van het toezicht
• Kunnen bepalen wanneer een meer veeleisende procedure dan die voor een opdracht van beperkte waarde moet worden toegepast
• Weten wanneer de modaliteiten van de opdracht moeten worden vastgelegd (bestek, contractuele voorwaarden, enz.)
• De regels kennen en kunnen toepassen (wat moet ik doen, wat mag ik niet doen) en de goede praktijken kennen op het vlak van:
  • Het aanzoeken van ondernemers
  • Analyse van de offertes, motivatie van de gunning en mededeling van de beslissing
  • Controle van de goede uitvoering van de opdracht en reactie in geval van een tekortkoming op het vlak van de uitvoering

De opleidingen zijn bestemd voor de ambtenaren die mogelijk bestekken/offerteaanvragen moeten opstellen, de plaatsing van overheidsopdrachten moeten organiseren en/of moeten waken over de goede uitvoering ervan. Het gaat dan in de meeste gevallen om ambtenaren van niveau A, B of C. De deelnemers zijn personeelsleden van instellingen die in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest opdrachten van openbaar nut uitvoeren.

De aangeboden pedagogische aanpak is erop gericht om de inhoud van de opleiding toegankelijk te maken ondanks de technische aard ervan: de verschillende punten van de inhoud worden uiteengezet op complete maar didactische wijze. Er wordt alles aan gedaan om de materie binnen het bereik van de doelgroep te brengen. Op elk van de punten daagt de docent de deelnemers uit door vragen te stellen die nagaan of de kennis met betrekking tot het betreffende punt wel degelijk verworven is. Indien nodig bevatten de vragen 'valstrikken' om de deelnemers te leren attent te zijn voor het bestaan van 'grijze zones'. De docent steunt op de collectieve intelligentie van de groep: de voorafgaande kennis en professionele ervaring van de cursisten wordt voortdurend aangesproken de oefeningen (uitgevoerd in subgroepen) worden groepsgewijs verbeterd. De deelnemers krijgen verschillende praktijkcases aangereikt die ze individueel moeten oplossen. Aan het eind van de uiteenzetting worden de deelnemers uitgenodigd om verschillende beslissingen te analyseren en zich uit te spreken over de wettigheid daarvan volgens verschillende hypotheses. Constant wordt de link gelegd met een 'klassieke' overheidsopdrachtprocedure, zodat de deelnemer de verschillen goed begrijpt en vooruitloopt op de praktische beperkingen die deze met zich meebrengen. De tijdsindeling van de opleiding is afhankelijk van het feit of het face-to-face- of afstandsonderwijs betreft en omvat regelmatige pauzes. Het ondersteunend materiaal is volledig en wordt verstrekt in de vorm van een syllabus die na de opleiding bruikbaar blijft. Deze bevat verwijzingen naar wetgeving en geschillen, en ook links naar informatiesites. De docent gebruikt innovatieve didactische tools die de deelname van de cursisten stimuleren en hun regelmatige aandacht vragen. Na de uiteenzetting worden de deelnemers verzocht om de Wooclap-app te gebruiken: de app beschrijft verschillende mogelijke houdingen van een fictieve aanbestedende overheid die een OOBW sluit per onderhandeling. De deelnemer wordt uitgenodigd om te beoordelen of deze houding al dan niet overeenstemt met de algemene principes.